Hendrikus Colijn 1869-1944, Langeveld Herman

Schipper naast God. Deel twee 1933-1944

Toen het eerste deel van de Colijn-biografie van historicus Herman Langeveld in april 1998 verscheen, deed dat veel stof opwaaien: verguizers en verdedigers van Colijn stortten zich met overgave in de discussie. Nu verschijnt het tweede deel, dat de laatste elf levensjaren van Colijn behandelt. Tussen 1933 en 1939 gaf Colijn onafgebroken leiding aan vier kabinetten. Als minister-president werd hij geconfronteerd met enorme problemen zoals de massale werkloosheid. Daarnaast vroeg ook de groei van het politieke extremisme, vooral van de NSB, zijn aandacht, almede de verhoudingen in Europa, die onder invloed van de agressieve buitenlandse politiek van nazi-Duitsland en van het fascistische Italië snel verslechterden. Als minister van Koloniën was Colijn bovendien verantwoordelijk voor de Nederlandse reactie op de onafhankelijkheidsbeweging in Nederlands-Indië.

Op basis van uitgebreid onderzoek in talrijke binnen- en buitenlandse archieven beschrijft Herman Langeveld het turbulente leven van Colijn in die uitdagende jaren vlak voor de oorlog. Grote aandacht is er ook voor de periode van de Duitse bezetting, waarin Colijn aanvankelijk een defaitistische houding aannam, maar zich na enige tijd hervond. Eind juni 1941 werd hij door de bezettingsautoriteiten gearresteerd en in een hotel in Limburg geïnterneerd. Via Berlijn, waar hij door de SD intensief werd ondervraagd, belandde hij ten slotte in een hotel in het Thüringerwald, waar zijn vrouw zich bij hem mocht voegen. Daar bezweek hij, in september 1944, aan een hartaanval.

Hendrikus Colijn 1869 - 1944 verschijnt in de door het Prins Bernhard Cultuurfonds geïnitieerde reeks biografieën.